Akım Korumalı Priz Nedir? Ne İşe Yarar?

Akım korumalı priz elektronik ve elektriksel cihazları yüksek gerilimden ve yüksek akımdan koruyan özel tipte üretilmiş priz tipidir. Akım ve gerilim birbirlerinin bileşkesi olduklarından gerilim korumalı priz olarak da adlandırılır. Son dönemde sıkça sorulan akım korumalı prizin, kalite ve fiyatına göre bir çok çeşidi bulunuyor.

Akım korumalı priz ne işe yarar?

Gerilim dalgalanmaları ülkemizde sıkça yaşanan şebeke problemlerinin başında gelir. Özellikle evlerde gerilimin düşmesi çok ciddi bir problem olmasa da gerilim yükselmesi ve dolayısıyla akımın yükselmesi evde kullanılan cihazlar için ciddi problemlere yol açar. Örneğin; kullanmakta olduğunuz televizyona yüksek gerilimin gelmesi cihaz motorunun yanmasına sebep olur. Her cihazın çalışması gereken bir nominal gerilim ve akım aralığı vardır. Bu aralık aşılırsa cihazlar doğru çalışmayabilir, geçici olarak arızalanabilir veya tamamen kullanılmaz hale gelir.

Peki bu gerilim ve akım yükselmesi nasıl olur?

• Cihazların çalışma karakteristiklerinden dolayı olabilir.
• Şebekedeki bir ani tutarsızlık nedeni ile yükselebilir. (örneğin şebekeye bağlı diğer yüklerin gerilim düşümüne uğraması başka bir yerde gerilim yükselmesine sebebiyet verebilir.)
• Binaya veya binanın yakınlarına yıldırım düşebilir. Bu da binadaki tesisatın akım ve gerilim seviyesini arttırır.

İşte akım korumalı prizler bu gibi durumlarda cihazlarınızı yüksek gerilimden dolayısıyla yüksek akımdan korurlar. Unutulmamalıdır ki bu prizler görevini sadece aşırı koşullarda yaparlar. Akım ve gerilim düştüğünde koruma özellikleri veya UPS ve voltaj regülatörleri gibi gerilimi belli seviyede sınırlama gibi özellikleri yoktur. Akım yükselmelerinde veya kısa süreli ani gerilim yükselmelerinde görevlerini yaparlar.

Akım korumalı prizin çalışma prensibi nasıldır?

Bu cihazların içerisinde varistörler vardır. Varistör nominal gerilim koşullarında neredeyse hiç akım çekmeyen ancak gerilim değeri çalışma voltajını geçtiğinde direnci hızlı bir şekilde düşerek akım çekmeye başlayan bir devre elemanıdır. İşte bu tip prizlerde kullanılan varistörler ani gerilim darbelerinde gerilimi süzerek akımın yükselmesini engeller.

Bazı akım korumalı prizlerde de küçük bir otomatik elektrik sigortası vardır. Otomatik sigortalar da sürekli aşırı akım durumunda görev yapar ve devreyi kestirir.

En çok kullanılan akım korumalı prizler

Akım korumalı prizle özellikle işletmelerin tercih ettiği priz türleridir. Özellikle bilgisayar, server, TV veya pahalı işletme cihazlarının zarar görmemesi için kullanılır. Piyasada en çok satan akım korumalı prizlerin başında APC geliyor. Philips marka prizlerde kullanıcıların tercih ettiği markalardan biri.